Geld is een afspraak
24 januari 2016
Nog niet eens zo heel lang geleden was ik in de veronderstelling dat er voor iedere Euro in omloop ergens op de wereld een stukje goudstaaf lag om als dekking en onderpand te fungeren. De kredietcrisis en het gedoe daarom heen leerde mij dat de goudstandaard al lang was losgelaten. Na die ontdekking volgde een periode van veel uitzoekwerk en gesprekken. Dat leidde tot de conclusie: geld is slechts een afspraak. Niet meer en niet minder.
Die conclusie biedt veel uitdagende perspectieven. Als geld een afspraak is, kunnen we zelf namelijk ook afspraken maken met elkaar over een betalingseenheid. En dat gebeurt ook! Momenteel staat bijvoorbeeld het alternatieve geldsysteem van de Bitcoins in de aandacht. Er is ophef over de Bitcoins, omdat duistere figuren het systeem zouden gebruiken om opbrengsten uit criminele activiteiten wit te wassen. Dat een alternatief geldsysteem helemaal niets met de misdaad te maken hoeft te hebben, wordt wel bewezen in Zwitserland, waar men al vanaf de jaren 30 gebruik maakt van de WIR. Deze succesvolle alternatieve munteenheid is beroemd vanwege de aangetoonde stabiliserende werking voor de economie. In tijden van crisis neemt de omvang van deze munt toe, in tijden van voorspoed neemt ze weer af. In onderstaand filmpje wordt een toelichting gegeven op de WIR.
Op veel plaatsen in Nederland en in het buitenland zijn of worden lokale geldsystemen ontwikkeld. In Nederland zijn bijvoorbeeld de Makkie in Amsterdam en de Zuiderling in Rotterdam bekende systemen. Eén van de nuttige aspecten van lokale geldsystemen is dat geldstromen in de wijk of buurt blijven. Een munt is namelijk alleen geldig en inwisselbaar in de eigen wijk of in de eigen stad.
Op die gedachte is in Arnhem ook de “Gildenmunt” gebaseerd. De munt is beschikbaar in drie coupures: de Gilden, het vijf Gilden biljet en het kwartje. Eén Gilden is één Euro waard. De munt is inwisselbaar in de Arnhemse wijk Geitenkamp. De Geitenkamp wil bekendheid krijgen als wijk van ambachten: de Gildenwijk. Inwoners van de wijk Geitenkamp kunnen de munt bemachtigen als gedeeltelijke beloning voor wijkprojecten en als bescheiden beloning van maatschappelijke activiteiten. De munt wordt aan het einde van het jaar ingezet bij de Sinterklaas- en kerstacties en de munt wordt ook gebruikt als festivalmunt, bijvoorbeeld bij het Hoogte 80 festival in de wijk. Bewoners kunnen de munt uitgeven bij winkeliers en andere ondernemers in de wijk. Die kunnen de munt op hun beurt ook weer in omloop brengen, bijvoorbeeld als onderdeel van een actie, maar zij kunnen de munt ook weer omwisselen tegen Euro’s.
Bewoners, winkeliers en ondernemers zijn nog een beetje onwennig als het gaat om het gebruik van de munt. Rond een actieperiode of een festival neemt het gebruik van de munt toe, maar daartussendoor neemt het gebruik weer af. De munt is dus nog niet een vast onderdeel van de wijkeconomie geworden. De lokale munt biedt echter zoveel kansen voor die wijkeconomie dat het niet anders kan of hij zal zich een vaste plek veroveren in de kassa-lade. Dat spreken we gewoon met elkaar af…..